Auteur: Maggie Boode

De wereld verandert en wordt in veel opzichten steeds meer een online-wereld. 6% van de Nederlanders heeft nog nooit op internet gezeten. Dat zijn ongeveer 900.000 mensen. Hiervan is de helft 75 jaar of ouder.
Redenen om niet te internetten zijn onder andere het ontbreken van een internetverbinding, er het nut niet van inzien en een gebrek aan kennis.
Maar wanneer je niet mee verandert, kan het lastig worden om alledaagse dingen te blijven doen in een maatschappij en bij een overheid die wel veranderen. Want hoe ga je dan een digitale nota betalen? Hoe ga je je belastingaangifte doen? Je wordt op die manier steeds afhankelijker van hulp van je kinderen of van mensen in je omgeving.

Gelukkig wordt de groep ouderen die geen internet gebruikt wel steeds kleiner. En dat is niet voor niets. Digitaliseren kan namelijk heel gunstig zijn voor senioren.
Wanneer je online en op afstand zaken kunt regelen kun je makkelijker zelfstandig blijven, ook wanneer je niet meer zo mobiel bent. Denk hierbij aan contact met de gemeente of zorgverleners, het online indienen van aanvragen of het regelen van bankzaken. Maar ook aan leukere onderwerpen zoals het samenstellen van een fotoboek, puzzelen of het opzoeken van informatie die met je interesse of hobby te maken heeft.

Steeds meer ouderen maken ook gebruik van social media. Zij doen dit om dezelfde redenen als jongeren dat doen: om contact te zoeken en te onderhouden met anderen, zo signaleert ouderenbond ANBO. Zeker als je wat minder makkelijk het huis verlaat, is het fijn wanneer je online, op een laagdrempelige manier, mensen kunt spreken of contact kunt maken met je (klein)kinderen. Bij oudere echtparen die internet gebruiken is er vaak 1 handiger op het web dan de ander. In veel gevallen gebruikt binnen een huishouden maar 1 van de partners internet. Dat is een kwetsbare positie, want wanneer die persoon wegvalt dan weet de ander niet wat te doen en moet er alsnog hulp ingeschakeld worden.

Het is dus belangrijk om met de ontwikkelingen mee te gaan waar dat mogelijk is. Zoekt u hulp of ondersteuning rondom het gebruik van computer, tablet of internet? Neemt u dan contact met ons op. Wij kijken dan samen met u naar de beste manier om u het internet meer eigen te maken.

Door het toenemende computer- en social mediagebruik hebben mensen tegenwoordig steeds meer wachtwoorden. Veel zaken regel je tegenwoordig digitaal zoals bank- en overheidszaken, en daarnaast hebben veel mensen een of meerdere social media accounts. Ook het gebruik van een digitaal fotoalbum komt steeds vaker voor. Waar vroeger oude foto’s in een schoenendoos zaten, staan ze tegenwoordig steeds vaker “in the cloud”.

Wanneer iemand overlijdt kan het moeilijk zijn om al deze wachtwoorden te achterhalen, waardoor het account blijft voortbestaan. Het kan erg confronterend zijn wanneer er bijvoorbeeld een melding van Facebook komt dat iemand jarig is, terwijl deze persoon is overleden.

Wat kun je doen om het jouw nabestaanden zo makkelijk mogelijk te maken?

Er zijn verschillende manieren om je digitale nalatenschap vast te leggen. Je kunt er bijvoorbeeld voor kiezen om een boekje of een document aan te maken. Daarin kun je beschrijven welke online accounts er zijn en wat je wensen zijn voor deze accounts als je er niet meer bent. Bij social mediasites kun je vaak aangeven wat er met je profiel moet gebeuren na overlijden. Zo heeft Facebook de optie om een contactpersoon aan te wijzen die beslist wat er met je profiel gebeurt na een overlijden. Het profiel kan verwijderd worden, maar kan ook worden omgezet naar een herdenkpagina.

Naast het zelf bijhouden van de wachtwoorden, kun je er ook voor kiezen om een codicil te maken. Een codicil is een handgeschreven document waarin je jouw wensen vast kunt leggen omtrent je roerende zaken (boeken, kleding etc.) en je digitale nalatenschap. Een codicil moet handgeschreven zijn en voorzien zijn van een datum en een handtekening (anders is het niet geldig). Het is raadzaam om zo’n document te bewaren op een plek waar je nabestaanden het snel kunnen vinden. Voeg het bijvoorbeeld bij een uitvaartpolis, of bij een lijst waarin de wensen staan beschreven voor de uitvaart.

Net als bij je normale nalatenschap kun je er ook voor kiezen om je digitale nalatenschap vast te laten leggen in een testament. Een testament voorkomt ruzie en onenigheid, en zorgt ervoor dat jouw wensen ook daadwerkelijk worden uitgevoerd. Een nadeel van een testament is echter wel dat het wat moeilijker aan te passen is. Je moet hiervoor opnieuw naar de notaris en daar zijn vaak kosten aan verbonden. Sommige websites zijn zo ingesteld dat er na een bepaalde periode een nieuw wachtwoord moet worden gekozen. Het is dan fijn als dit wachtwoord direct kan worden bijgewerkt in je document. Een praktische oplossing is het aanmaken van een digitale kluis. Het wachtwoord van de digitale kluis kan worden opgenomen in het testament, maar de kluis blijft bij leven toegankelijk zodat wachtwoorden aangepast kunnen worden.

Zijn er naar aanleiding van dit artikel vragen, of wil je hulp bij het in kaart brengen van je digitale nalatenschap? Of wil je weten hoe je bijvoorbeeld een contactpersoon aan kan wijzen op Facebook? Neem gerust contact met ons op!

Simone Visser is 53 en mantelzorger voor haar vader. In 2015 is haar moeder overleden.
Na de begrafenis waren haar 2 broers degene die vader hielpen met allerlei praktische zaken zoals de administratie en klusjes in huis. Simone deed de was voor haar vader en maakte schoon. Vader ging gebruik maken van een maaltijdservice. Simone ging eens per week bij hem langs en nam dan soms wat eten wat ze over had voor hem mee. Dit alles was goed te combineren met haar eigen leven waarin ze 24 uur per week werkt en een gezin met 3 puberkinderen draaiende houdt. In haar vrije tijd vond ze het heerlijk om te tennissen.

Het beroep wat vader op Simone doet is de laatste jaren toegenomen. Hij moet regelmatig naar het ziekenhuis, slikt inmiddels verschillende soorten medicijnen maar daarin ontbreekt hem het overzicht. Ook belt hij minstens 1 keer per dag en klaagt dan steen & been over van alles en nog wat. Over de maaltijdservice is hij niet tevreden. Hij voelt zich eenzaam maar wijst de suggesties om daar iets aan te gaan veranderen af met een krachtig “ik ga niet tussen die oude mensen zitten”. Simone gaat minstens 4 keer per week bij haar vader langs, ze kookt dan voor hem of neemt eten mee wat ze thuis heeft bereid. Ze voelt zich erg verantwoordelijk voor het welzijn van haar vader en tegelijkertijd ook machteloos. Soms kan ze wel eens jaloers zijn op haar broers die vanuit hun eigen huis bankzaken en de administratie kunnen regelen.

De laatste tijd merkt Simone dat ze erg moe is, snel geïrriteerd en weinig fut heeft om leuke dingen te ondernemen. Tennis heeft ze al verschillende keren afgezegd. Een vriendin wees haar erop dat het geen wonder is dat ze zich zo voelt. De zorg voor haar eigen gezin én de zorg voor haar vader én haar baan. Simone realiseert zich dat haar vriendin gelijk heeft. Maar, wát kan ze doen om de situatie te veranderen? Simone herinnert zich het Ledenmagazine van de Noordhollandse coöperatie waarin aandacht werd besteed aan het Steunpunt voor Leden. Misschien dat zij haar verder kunnen helpen zonder meteen het officiële circuit in te moeten?

Zodoende belt Simone met het Steunpunt. Ik luister naar haar verhaal en geef aan dat ik me kan voorstellen dat ze zich zo moe voelt en tegelijkertijd zo verantwoordelijk voor haar vader. Mantelzorger zijn doe je met liefde maar het is meestal niet iets waar je voor kiest. Het is goed dat ze in dit stadium stappen wil ondernemen om te voorkomen dat ze straks volledig overbelast is geraakt.
Ik vertel Simone dat er allerlei mogelijkheden zijn waarmee zij ontlast kan worden en dat er ook regelingen zijn m.b.t. haar werk. Mij lijkt het zinvol Simone door te verwijzen naar een centrum gespecialiseerd in het ondersteunen van mantelzorgers. Dit lijkt haar een goed idee en met de gegevens die ik haar geef zal ze meteen contact gaan opnemen.
*Gebruikte namen zijn fictief*

Op maandagmorgen belt mevrouw de Beer met het Steunpunt. Zij wil graag een afspraak maken om zaken door te nemen aangaande haar uitvaart.
Een week later bel ik aan bij een klein boerderijtje waar de tijd lijkt te hebben stilgestaan. Achter de voordeur hoor ik geblaf. Mevr de Beer opent de deur met in haar kielzog een enthousiast hondje. Dit blijkt Puk te zijn. Mevr vraagt mij om haar met haar voornaam Lien aan te spreken.
Wanneer we aan de koffie zitten vertelt Lien dat zij en haar broer Piet altijd in het ouderlijk huis zijn blijven wonen. Dat is gewoon zo gelopen, geeft ze aan. Ze is blij dat ze daardoor haar ouders tot het laatst toe thuis heeft kunnen verzorgen. Vorig jaar is ook Piet overleden.

Lien vult haar dagen met puzzelen, lezen en werken in de moestuin.
Omdat haar leven altijd in het teken van de boerderij, haar ouders en later haar broer heeft gestaan heeft ze weinig sociale contacten. En dát is wat haar zorgen baart, hoe moet het nou allemaal wanneer ik er straks niet meer ben? Wie regelt mijn uitvaart?  Hoe moet het dan met Puk? Wie regelt alles wat daarna nog komt? Lien is 64 jaar en verder goed gezond, maar het gaat haar allemaal steeds meer bezighouden en soms heeft ze er slapeloze nachten van.
Het is niet de eerste keer dat iemand dergelijke gedachten met me deelt. Helaas zullen veel mensen de situatie van Lien herkennen.
Om te beginnen bespreken Lien en ik de wensen die te maken hebben met haar uitvaart. Ik help Lien e.e.a. vast te leggen in een Wensenboekje. Dit kan ze bewaren bij haar papieren.
Ik vraag haar of er iemand in haar omgeving of familie is aan wie ze deze wensen wil en kan toevertrouwen. Hier komt ze niet meteen uit en we spreken af dat ze erover na zal denken.

Lien heeft geen testament en ik leg uit wie in de huidige situatie haar erfgenamen zullen zijn. Dit zijn allemaal verre familieleden met wie geen contact is en dát idee staat Lien zeker niet aan. Ik leg uit dat ze in een testament kan laten vastleggen wie dan wél haar erfgenamen zullen zijn en wijs erop dat ze ook één of meer Goede Doelen kan benoemen. Ook kan ze in een testament aangeven wat er met Puk dient te gebeuren. Lien hoeft niet lang na te denken en zegt dan ze alles wil nalaten aan de Dierenbescherming. Ze is opgegroeid met dieren en het geeft haar ook het vertrouwen dat er goed voor Puk gezorgd zal gaan worden.
Lien zal een afspraak met een notaris gaan maken.

Twee weken later neem ik nog eens contact op met Lien. Het testament is in de maak en Lien heeft een buurvrouw bereid gevonden om in het geval van haar overlijden de uitvaart te zullen regelen. De buurvrouw weet inmiddels waar de papieren liggen. Lien heeft verder contact gehad met de Dierenbescherming en deze hebben haar verzekerd dat er voor Puk een goed thuis gezocht zal worden na overlijden van Lien. Ook zal de Dierenbescherming als executeur de nalatenschap afwikkelen.
Lien zegt dat haar zorgen zijn weggenomen en dat ze erg blij is dat alles nu geregeld is.

*Gebruikte namen zijn fictief*

Mevrouw Smit belt het Steunpunt. Haar 80-jarige vader is een paar weken geleden onverwacht overleden. Naast het enorme verdriet dat zijn overlijden met zich meebrengt maakt zij zich zorgen over haar moeder die nu alleen is achtergebleven. Zij heeft reuma, diabetes en lichte geheugenproblemen. Twee keer per week krijgt moeder hulp van de thuiszorg met douchen. De overige zorg kwam van haar vader die ook het huishouden voor zijn rekening nam. Mevrouw Smit en haar broer wonen niet in de buurt, hebben beide een drukke baan en zien geen mogelijkheden om zelf een structurele bijdrage aan de zorg voor hun moeder te kunnen leveren. Mevrouw Smit heeft op internet gezocht naar instanties die hulp en zorg bieden in deze situatie, maar zag algauw door de bomen het bos niet meer. Vandaar dat ze met ons contact opneemt. Samen met haar hebben we gekeken aan welke zorg behoefte is. 

Het belangrijkste op dit moment is huishoudelijke hulp, toezicht op medicatie inname, verzorgen van maaltijden en boodschappen doen. We hebben voor mevrouw Smit uitgezocht welke instanties deze hulpverlening bieden in de woonplaats van moeder. Met deze gegevens kon mevrouw Smit verder en heeft zij de benodigde zorg voor haar moeder in gang kunnen zetten.     *Gebruikte namen zijn fictief*

De heer Pieters belt met het Steunpunt omdat hij zich zorgen maakt over zijn woning. De heer Pieters is een man van 86 die zelfstandig woont in een seniorenwoning. Hij heeft geen echtgenote en ook geen kinderen. Hij woont in een heerlijk groene buurt en heeft een prachtige tuin. De laatste tijd lukt het hem echter steeds minder goed om zijn tuin zelf bij te houden. Hij is ook al een aantal keer gevallen in de tuin. Door zo’n val was hij niet meer in staat om in zijn slaapkamer op de eerste verdieping te komen. Met hulp van een aardige buurman en een kennis, is het bed van de heer Pieters naar beneden gehaald, zodat hij weer in zijn eigen bed kan slapen. Door al deze gebeurtenissen  is de heer Pieters gaan nadenken of het nog wel verstandig is om thuis te blijven wonen. Liesbeth van het Steunpunt voor Leden is bij meneer langs gegaan om kennis te maken. Samen hebben ze koffie gedronken en de situatie goed doorgesproken. 

Uit het gesprek bleek dat de heer Pieters, ondanks een goede relatie met zijn buren, maar weinig mensen om zich heen heeft en graag wat meer sociale contacten zou willen. Ook voelt hij zich steeds minder veilig alleen in huis. Liesbeth heeft de verschillende mogelijkheden met hem doorgesproken, zoals bijvoorbeeld personenalarmering en een aanleunwoning. Ze hebben afgesproken om elkaar over twee weken opnieuw te ontmoeten zodat de heer Pieters alles rustig kon laten bezinken. Als Liesbeth na twee weken weer op de stoep staat, is de heer Pieters blij haar te zien. Hij vertelt dat hij na een nachtje slapen al wist dat een aanleunwoning voor hem de beste oplossing zou zijn. Hij heeft daarop ook direct actie ondernomen. Met hulp van zijn buurman heeft hij zich ingeschreven bij de gemeente voor een passende aanleunwoning.     *Gebruikte namen zijn fictief*

Mevrouw Karels belt naar het Steunpunt met vragen over het voeren van haar administratie. Haar echtgenoot is na een lang ziekbed overleden. In het verleden deed haar echtgenoot altijd de administratie, maar nu ze dit zelf moet gaan doen heeft ze geen idee waar ze moet beginnen. Na de crematie van haar echtgenoot is er een medewerker van de nazorg geweest, die heeft samen met mevrouw gekeken naar alle zaken die veranderd  moesten worden in verband met het overlijden. “Gelukkig is dat allemaal goed geregeld” geeft mw. Karels aan, “en dat geeft wat rust. Maar nu moet ik al mijn eigen papieren op orde krijgen, hoe pak ik dat aan?” Mevrouw Karels vertelt dat ze haar dochter om hulp heeft gevraagd, maar die heeft door een drukke baan en haar gezin geen tijd om hierbij te helpen. Samen met mevrouw Karels zijn we de situatie in kaart gaan brengen, en hebben we gekeken naar wat een passende oplossing voor haar zou zijn. 

Vanuit de “Diensten voor Leden” is mevrouw geholpen om inzicht in haar administratie te krijgen. Daarnaast is ze via de gemeente een cursus “omgaan met geld” gaan volgen. Hier heeft mevrouw van alles geleerd over rondkomen en sparen, en hoe ze haar administratie goed en overzichtelijk bij kan houden.Als we na een aantal weken weer contact hebben met mevrouw Karels geeft zij aan dat ze ontzettend veel heeft geleerd en heel erg blij is dat alles nu duidelijk voor haar is en dat ze in staat is haar zaken zelf te regelen.      *Gebruikte namen zijn fictief*